Efekt domina w łańcuchach dostaw

Siłą napędową przemysłu motoryzacyjnego są łańcuchy dostaw. Ograniczanie zapasów komponentów w magazynach dzięki dostawom just in time oraz just in sequence. Mniejsza liczba dostawców części, często zlokalizowanych w odległych krajach o niskich kosztach produkcji. To wszystko sprawiało, że przez długi czas klient mógł kupić średniej klasy auto po atrakcyjnej cenie. Jednak ostatnie wydarzenia pokazały, jak kruche są odchudzone i zoptymalizowane pod względem kosztów łańcuchy dostaw.

Gdy w marcu zeszłego roku zamykano fabryki produkujące nie tylko auta, a pracowników wysyłano na postojowe[1], mieliśmy nadzieję, że to zatrzyma wirusa COVID-19. Jak na ironię wybuch pandemii okazał się być tylko początkiem. Gdy firmy jakoś zaczęły funkcjonować w nowym otoczeniu dynamicznie zmienianych obostrzeń, na horyzoncie pojawiły się kolejne szare nosorożce[2] .

Po czasowym zamrożeniu europejskich gospodarek popyt na dobra z Chin stał się tak duży, że już w listopadzie mówiono o brakach dostępności kontenerów[3]. Do tego wzrost zakupów elektroniki użytkowej sprawił, że dziś na rynku brakuje półprzewodników. Bez nich nie można wyprodukować samochodów, których podstawą są układy elektroniczne.

Całej sytuacji nie pomógł zator w Kanale Sueskim. W ciągu jednego dnia przez te wody przepływała ok. 50 statków[4], które przewożą praktycznie wszystkie rodzaje dóbr. Choć incydent usunięto w 6 dni, wygenerował on ogromne straty finansowe.

Problemy na morzu sprawiły, że wzrok skierowano w kierunku transportów kolejowych. Mimo rekordowych wzrostów[5] i tu nie obyło się bez incydentów. Najlepszym przykładem jest ten na granicy chińsko-kazachskiej, gdzie w grudniu pociągi czekały na odprawę do 42 dni[6].

Z kolei transport drogowy, po przymusowych postojach, zmagał się z problemami administracyjnymi na granicach. Dodatnie wyniki testów u kierowców i przymusowa kwarantanna bynajmniej nie wpływały pozytywnie na dobrze znany problem braków kadrowych. W rezultacie wartość rynku przewozów drogowych spadła w Europie o 6,2%[7].

Zeszłoroczne wydarzenia w Stanach Zjednoczonych jak np. huragan Laura i pożary fabryk[8], również  tegoroczny w Indiach[9], na pewno wpłynie na kolejny element samochodowej układanki, jakim są dostawy plastikowych komponentów.

W związku z zawirowaniami w 2020 roku w Polsce wyprodukowano o 30,5% mniej samochodów niż w 2019[10].

Już teraz myśli się nad przeprojektowaniem obecnych łańcuchów dostaw. 29% przedstawicieli firm motoryzacyjnych obecnych na polskim rynku wskazuje skrócenie geograficzne łańcuchów dostaw jako długotrwały wpływ pandemii na branżę motoryzacyjną[11].

W dłuższej perspektywie na pewno możemy spodziewać się „opóźnień” w dostawach nowych aut do dealerów i wzrostu cen. Zwłaszcza że piętrzące się zdarzenia spowodowały, że fabryki samochodów, także te w Polsce[12], chcąc nie chcąc musiały czasowo zawiesić działalność.

Prawdopodobnie nastąpi też większy spadek zakupów nowych aut. Widać to już teraz. We Francji liczba zarejestrowanych aut w pierwszym kwartale b.r. spadła o 19% w porównaniu do roku 2019[13]. W Niemczech, gdzie dodatkowo w tym roku wzrósł podatek VAT, również zanotowano spadek o 6,4% w porównaniu z pierwszymi trzema miesiącami ubiegłego roku[14].

Bibliografia:

1. https://auto.wprost.pl/moc/10307206/staja-trzy-gigantyczne-polskie-fabryki-koronawirus-zamyka-gliwice-tychy-i-bielsko-biala.html
2. Szary nosorożec – określenie groźnego i przewidywalnego zdarzenia o wysokim prawdopodobieństwie wystąpienia, które jest ignorowane. Twórca Michele Wucker.
3. https://intermodalnews.pl/2020/11/10/brak-kontenerow-sklania-operatorow-do-niekonwencjonalnych-rozwiazan/
4. https://edition.cnn.com/2021/03/25/middleeast/suez-canal-ship-sand-intl-hnk/index.html
5. https://trans.info/pl/transport-kolejowy-miedzy-chinami-a-europa-osiagnal-rekordowy-poziom-to-przez-podwyzki-stawek-frachtu-lotniczego-i-puste-rejsy-205658
6. P. Stefaniak, Covid-19 nie rzucił transportu towarowego na kolana, „Transport i logistyka – dodatek do Dziennik Gazeta Prawna”,  Nr 61 (5469), Wydanie z dn. 30.03.2021r.
7. https://trans.info/pl/transport-drogowy-w-europie-bedzie-rosl-o-3-proc-rocznie-do-2024-r-213634
8. https://hbr.org/2021/03/the-latest-supply-chain-disruption-plastics
9. https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/fire-at-plastic-factory-no-injuries-reported/articleshow/80914459.cms
10. https://home.kpmg/pl/pl/home/media/press-releases/2021/02/media-press-w-2020-roku-liczba-rejestracji-samochodow-osobowych-w-polsce-spadla-o-23-procent.html
11. Raport PZPM i KPMG Barometr Nastrojów Menedżerów Branży Motoryzacyjnej opublikowany w lutym 2021 r.
12. https://epoznan.pl/news-news-116361-volkswagen_wstrzymuje_produkcje_w_fabryce_we_wrzesni_na_3_tygodnie
13. https://autovistagroup.com/news-and-insights/european-registration-rates-slow-road-recovery
14. https://autovistagroup.com/index.php/news-and-insights/german-registrations-start-slow-recovery-march